AD 10 mei 2024.

Leve de lente! De veldkrekel is volgens het radio-programma Vroege Vogels uitgeroepen tot insect van het jaar. De veldkrekel woont in een holletje en komt af en toe naar buiten om te kijken hoe het gaat met het klimaat. Tot mijn vreugde wonnen Zwitserse veldkrekels (klimaatoma’s) een zaak voor het Europese Hof dat Zwitserland méér moet doen om klimaatverandering tegen te gaan. “We maken ons zorgen over de jongeren. Ze zijn niet verantwoordelijk voor de verwoesting van de aarde, maar ze moeten wel de gevolgen torsen. En het ergste: wij zullen er niet meer zijn om hen te beschermen.” Zijn er trouwens klimaatoma’s en klimaatopa’s in Altena? Ik ben een ernstig bezorgde klimaatopa en vraag me af of Altena wel genoeg doet om te vergroenen.

Adri Burghout in zijn veldkrekel. Foto Piet Hartman

Hoogleraar Arnoud Boot zei in het tv-programma Buitenhof dat we collectief last hebben van een korte-termijn-geheugen en dat het veel moeite kost onze comfortzone te verlaten. “We hebben te veel stikstof. Te veel mest. Te veel CO2. Te veel kleren. Te veel plastic. Te veel e-waste.” In het kader hiervan las ik een interessant briefje van kinderboekenschrijver-illustrator Adri Burghout in Altena Nieuws. Hij legde haarfijn uit dat gezien alle ecosysteempjes er een God bestaat die dit heeft geschapen… Inclusief de veldkrekel. Ik was bijna om! Vervolgens vroeg columnist Ad Los zich af waarom de SGP tegen de Europese Natuurherstelwet stemde. Au! Christenen, en moslims, die tegen schoonmaak van de schepping stemmen.

Rare wereld, veel verwarde zielen, dacht ik nadien. De veldkrekel blijft kalm. Ik kwam Mark Hak van Hakwood Werkendam tegen. Hij vertelde dat zijn vrouw kanker heeft gehad. Logisch toch Mark, merkte ik op. Toen God de aarde schiep nul vervuiling. De mens schiep dioxines, pfas, pesticiden, ammoniak, microplastics. En ga zo maar door. Rendement first. We tuurden naar de Biesbosch. Vergroenen moet. Zei Mark. Het moet.

PS Ik kreeg een brief van de provincie: Deelnemers gezocht voor studiegroep natuurinclusieve landbouw.

Stop de regelkolder! Een Wilders-kreet van Mirjam Bikker, fractie-voorzitter van de ChristenUnie. De CU is trouwens de groenste christelijke partij en verdient meer zetels. Onze gezagscrisis, gebrek aan leiders met kennis van zaken en moed, stimuleert de regelkolder. Waarom zijn zoveel mensen bozig? Neem de zorg. Ingewikkeld! Neem de bouwregels. Ingewikkeld! Neem het onderwijs. Ingewikkeld! De administratieve kermis bederft zelfs de biowinkel. Onze democratie heeft last van bederf.

Stop de regelkolder! Ik moest aan de Biesbosch denken. Aan de tijd dat Dirk Fey de énige boswachter was. Dirk woonde op polder De Dood. Hij hakte hout, hij zette een fuik, hij tufte rond. En ja, natuurlijk scheurde wel eens een Werkendammer door het Helse Gat. En ja, natuurlijk stookten Werkendammers wel eens een vuurtje. En ja, natuurlijk brulden Werkendammers zodat de bevers bang werden. Kalmerend woordje van Dirk. En ja, natuurlijk schrikt er nu af en toe een vogeltje van een luidruchtige dameswandelgroep. En ja, soms piest er een wielrenner op een paardenblom.

Stop de regelkolder! Staatsbosbeheer kampt met financiële problemen en dat is niet zo gek. Een peloton boswachters is druk bezig om van de Biesbosch een regelbos te maken. Ze behoren tot de groeiende bureaucratische horde die zich verveelt en uitblinkt in het oplossen van niet bestaande problemen. Borden verboden te vissen. Borden verboden te schreeuwen. Borden verboden ganzen te voeren. Regeling stiltegebieden. Regeling broedrust. Regeling winterrust. Regeling nachtrust. Om woest van te worden. Ga wat nuttigs doen! PFAS, pesticiden en microplastics uit ons Biesbosch-drinkwater weren, bijvoorbeeld. Chemours en de Amercentrale zijn vele, vele malen erger.

Stop de regelkolder! Dijken moeten beverproof worden, volgens een kletsmajoor van het waterschap. Met gaas, damwand of grasbeton. Wie gaat dat betalen? De graaiers beroven de armoedzaaiers, zei Willy Wonka. Ik ken boeren die direct bereid zijn overtollige vossen, wolven en bevers diervriendelijk op te ruimen. We slachten dagelijks probleemloos miljoenen dieren. Als een boer een wolf wil opruimen… Dan roept een zwakbegaafde een werkgroep van archivarissen bijeen.

De Biesbosch heeft geen last van te veel recreanten. De Biesbosch heeft last van regelkolder. En u dus ook.

Wat is me van 2023 bijgebleven? 

Na de coronacrisis stond de A27 elke morgen om 8.00 uur weer vol en stil. Plus razend sluipverkeer. Hoezo gedragsverandering?

 Andekeal uit Eritrea is Nederlander geworden. Foto Piet Hartman

Dat er veel mensen met kanker zijn. En dat er veel mensen met kanker zijn overleden. De ene dag pijn in een knie… De week daarop bericht van de dokter dat je nog een maand hebt te leven… Eigenlijk niet gek met de dagelijks brakende Amercentrale en Chemours in de buurt. Wat slik ik allemaal gratis? PFAS, pesticiden en microplastics. Het drinkwater is niet meer te zuiveren… Ook al levert het maar 0,00001 graad op, we moeten beter ons best doen, om met weerprofeet Gerrit Hiemstra te spreken, en van Nederland een duurzaam landje maken. De grote vervuilers dicht. Wedden dat zoiets een verdienmodel wordt?  

Ik kreeg een tweet van een kennis die bij de VPRO werkt. In wat voor hysterisch landje leef ik, vroeg ze zich af. Ik antwoordde dat van de 21 dorpen in Altena alleen Vèèn tijdens de jaarwisseling hysterisch brandde. Elf auto’s in de fik. Beheersbaar, mompelde het gezag. Het valt me zwaar tegen dat de schade van deze traditie nog steeds niet op de daders wordt verhaald. Tien keer 50 mille schade is een half miljoen, rekening Altena. Typerend voor de tijdgeest van slap gelul en wegkijken. Niemand regeert… Geen wonder dat de PVV de grootste werd.

De supers klaagden steen en been dat ze bestolen worden door klanten. Grrrrrrrr, de supers bestelen de klanten al jaren, vooral de boeren. De nieuwe religie aandeelhouderskapitalisme verwoest gezinnen. Als de supers niet bereid zijn hun superwinst te halveren dan juich ik stelen in de supers toe. Maatschappelijk verantwoorde winst, afgodendienaars. De graaiers beroven de armoedzaaiers, zei Willy Wonka in de film.

In de Volkskrant las ik een interview met de biologische boer Roger Hallam, de bedenker van Extinction Rebellion. Hij zei dat het de elite geen zak interesseert als er een miljard mensen sterven van de hitte. De rebellen mogen van hem en mij steviger optreden. Wat doet rijkdom met een brein? Wegsluizen in plaats van delen.  

Gedragsverandering is duivels moeilijk, schreef Leon de Winter in De Telegraaf. Al die spotjes om te bezuinigen hebben niks geholpen. Totdat Poetin om de hoek kwam. Onder druk wordt het gedrag vloeibaar. Hij slaagde erin de westerse wegwerpmaatschappij een dreun te bezorgen. Gedragsverandering dus. Ik ben al 50 jaar bezig om mijn demonen te temmen en het lukt behoorlijk. Van een ingewikkeld vervelend mens ben ik tamelijk opgetogen geworden. En vrij sober gebleven. Ik kijk maar een uur per dag op stoorzender mobiel. Praat beter dan ooit met mijn kinderen. Aan te bevelen.  

Zolang wij westerlingen nog kobalt en lithium door kinderen in hopeloze Afrikaanse mijnen laten delven. Zolang boerenmultinationals ons voedseloverschot nog in Afrika dumpen. Zolang wij zeemanlapjes door kinderen in Bangladesh voor 3 euro per dag laten maken, noem ik de westerse beschaving een verschrikking.  

Het goede nieuws is dat ASML een re-use afdeling van 40 mannen en vrouwen heeft.

Het goede nieuws namens Vluchtelingenwerk Altena is dat Andekeal uit Eritrea al vijf jaar bij Van Ballegooijen Foods te Aalburg werkt. Vijf dagen als boteroperator van 7 tot 4. Ze zijn hartstikke blij met hem. Zijn vader was boer met 100 koeien en schapen. Dood door de droogte. Zijn drie kinderen zitten op het Dongemond College. Lof en prijs!

Het goede nieuws is dat gebedsgenezer Tom de Wal een religieus complex in Dussen laat bouwen. Laat uw boosheid en demonen daar uitdrijven en u wordt een fatsoenlijk en aimabel mens. De kerken lukt dat niet.

Een tip van een makelaar voerde Jaap Smits naar Dussen waar een bouwval uit 1953 aan de Bergsche Maas te koop stond. Wat een plekske! De plek! De ultieme plek! Het paradijs! De gemeente Werkendam wilde van het krot op de dijk af en stuurde alle kopers het bos in, behalve Jaap Smits. Beschaafd brutaal lullen kan hij. Een kennis bij de provincie loodste hem door het ambtenarenbos. Scheepsmagnaat Peter Versluis kwam langs en bood 4 miljoen, want dan woonde hij tussen twee scheepswerven (Werkendam en Heusden) in en kon hij met een speedboot heen en weer.

Ondernemer Jaap Smits (78) woont met Corrie als een boeddhistische god in zijn energieneutrale doorzondroom. Een gasleiding naar zijn terp was nogal prijzig. “De bodemwarmtepomp kwam net uit. Ik had vijf certificaties nodig. Vijf! Ambtenaren zijn net een kernbom”, klonk het in de zonnige kamer. Toen hij de film van Al Gore zag bekeerde Jaap Smits zich tot People Planet Profit en ging zonnepanelen en aardwarmtepompen importeren. Zijn bedrijf AETI heeft het gruwelijk, gruwelijk druk. Jaap en Corrie blazen elke dag uit in het paradijs op de terp. Piekbelaster Amercentrale op beschaafde afstand.

Jaap Smits Projectontwikkeling liet te Dussen een energieneutraal voorbeeldhuis bouwen. Zongericht bouwen! Gouden greep voor de nieuwe eigenaar. Hij kocht samen met compagnon Henry van der Meijden de overbodige grote kerk van Dussen om 20 koopappartementen, vanaf twee ton voor starters, te realiseren. De Commissie Ruimtelijke Kwaliteit pruttelde tegen. “Wat een overbodige flutclub”, ageerde hij tegen me. Bijna iedereen in de zevende hemel over het project, tot de bouwkosten explodeerden en de rente steeg. Na veel vijven en zessen nam Superaannemer Tankens het project over, vanaf 220.000 euro. De verbouwing begint volgend jaar.  

Zonnekoning Jaap Smits wil nog iets goeds nalaten. Zijn dochter Inge tipte hem om tiny houses op wielen voor starters/mantelzorgers te gaan bouwen. “Het is niet mijn bedoeling rijker te worden. Ik heb genoeg te eten en ben tevreden met weinig winst. Maar de grondprijs moet omlaag”, vertelde hij in zijn droomhuis met uitzicht op de kabbelende pont. Een grondprijs van 365 m2, asociaal. “Een goudmijn voor Altena. Wat denk je van de bouwleges, kassa. De grond kost inclusief infra 125 euro. Gemeenten zijn speculanten! Regel een apart prijsje voor starters, 180 euro zou ik zeggen. Ik ga een modelhuisje bouwen en met vijf aandeelhouders een productielijn opzetten. Bouwpakketten zijn de toekomst. Inge regelt de verkoop. Als elk dorp in Altena tien huisjes, nul energie, vanaf een ton, met starterssubsidie, afneemt, komt het goed. Iedereen mag in zijn tuin een tiny zetten van de gemeente. Wethouder Roland van Vugt heeft mijn plan gekregen.”

Schone gedachten aan de rimpelende Bergsche Maas. Plotsklaps deining. Jaap belde op. Zijn wonderland, gans Altena, wordt belaagd door windmolens. Proefballon met 4 windmolens tussen Dussen en Hank. Boeren vóór, want kassa. Gemeente Altena tegen. Waalwijk wil met Vattenfall voor het goede doel aan de overkant (Overdiepse Polder) 12 windturbines neerzetten van 255 meter tiphoogte. Geen kleine jongens. De verzetsclub Tegenwind Altena onder leiding van de dussense denkers Jaap Smits, John de Rijk en Peter Ribbers protesteerde. Nachtmerrie achter de droomdijk. Duivels dilemma voor wie iets goeds wil doen voor de aarde. Altena stuurde een gepeperde verzetsbrief.  

Laatste nieuws. Defensie ligt met zwaar geschut dwars. De polder moet een laagvlieggebied blijven.

NOOIT zo’n spetterende explosie van samenwerking meegemaakt. De start van het project Altena Regatta in 2019 was moeizaam. Wat de boer niet kent lust hij niet. Een ploegje idealisten van WSV Woudrichem versaagde niet en bracht, kalm en vastberaden, het roei-evangelie. Het skiffproject komt overigens uit Schotland. Hello rowers! Scheepsbouwer en stormkracht 8 Kees van Vugt gaf iedereen vleugels. Het Willem van Oranje College onder supervisie van Henk van Noorloos deed mee. Een doorbraak! En zo timmerden dorpen in Altena skiffs. En zo heeft Altena roeiploegen in Woudrichem, Giessen-Rijswijk, Oudendijk, Sleeuwijk, Aalburg, Uitwijk-Waardhuizen en Dussen. En zo hoorde ik dat Almkerk, Eethen en Werkendam in aantocht zijn.

Ik was, één van de idealisten, van de partij tijdens het zoveelste Rondje Altena. Een roeitocht van 75 km met vijf skiffs en zo’n 70 roeiers die naar hartenlust van boot wisselden. Op bescheiden afstand gevolgd door de sleepboot van de havenmeester en partyschip Princehof waar sponsors voor happen en dranken hadden gezorgd. Niemand stapte dankzij Gonnie en Anja met een lege maag de skiff in. Hoezee! De nieuwe club van Dussen werd liefdevol opgenomen door de routiniers. Aan de riemen!

Vanaf epicentrum der roeisport WSV Woudrichem richting Werkendam en de Biesboschsluis. Speedbootkapitein Krijn Oosterhoff vroeg me dringend om mee te roeien. De volgende keer. Ik las met zwemvest een riviergedicht voor. Door het Steurgat richting Amercentrale. Het gebeuk van de Bergsche Maas. De bocht om naar het Dubai van Veen. Door de sluis terug. Aan de riemen! En altijd het water. De stem van het water. Het onmisbare water. Het geplons der roeispanen. Het lentewindje. Het juichende brein. Tranen van zweet. De zilveren druppels. Het gelach tussen de soepkommen. Het gesmak met de broodjes haring. De volle glazen bier.

Het roeien, specialiteit der riviervissers, was ooit dood. De roeisport leeft, heelt en deelt. Het geloof van dokter Anneke, zonder gevaarlijke gebeden. Roeien is een zegen voor de digitale gekwelde mens. Geen pillen maar roeien… Liefst 1358 euro naar het Ronald McDonald Kinderfonds. Kees van Vugt zit intussen in het bestuur van de Dara, Wereld Roei Bond.  

Soms gebeuren in de kerk zinnige dingen. Ik was onlangs bij een boerenbijeenkomst van de CU in Waardhuizen. Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt. Tijdens de afterparty stond ik tussen drie wijzen. Weidevogelkoning Meeuwis Millenaar. Wormenkoning Bas de Peuter. Dribbelkoning Philip den Haan. Tot mijn vreugde hoorde ik dat Altena geen piekbelasters heeft, geen strontoverschot, geen ammoniakberg. En dat de 200 boeren goed bezig zijn. Meer bomen, meer struweel, meer wormen, minder pesticiden, minder kunstmest. Op weg naar planetproof, zoiets. Een enkeling spuit nog met round-up alsof het ranja is, maar die boeren sterven uit.

Laat ik nu met bazuingeschal melding kunnen maken van de oprichting van het Agrarisch Collectief Altena. CU-wonderkind Hermen Vreugdenhil en Bas de Peuter gaan deze club adviseren om de bureaucratische monsters te temmen en te vernieuwen. Stikstof, PAS-melders, stalaanpassingen, zevende richtlijn nitraat, gebiedsgerichte aanpak Altena, mestafzet, natuur- en waterbeheer, Natura 2000 en kaderrichtlijn water. Er ligt een hoop drek op het erf.  

In dit kader mag zeker het initiatief van raadslid Henno Timmermans niet onvermeld blijven om een RegioMarkt in Veen te openen. 25 boeren leveren en krijgen een goede prijs. Ik heb als columnist bij Radio A-FM nogal lelijk over hem en zijn Vrije Volkspartij Altena gedaan, maar nu hef ik een lofzang aan. Het wordt tijd dat Henno gaat vlammen in de raad! Drie van dit soort boerenmarkten in Altena zou een kroontje op de schepping zijn. En als klap op de vuurpijl: Vitale boeren gaan koolstof vangen en opslaan. Voorwaarts, broeders en zusters, op de beste klei van Nederland.

PS Volgens het Biojournaal wil HAK in 2027 groenten en peulvruchten biologisch geteeld aangeleverd krijgen en heeft daarvoor 3000 hectare extra nodig. Het biologisch areaal bedraagt totaal 80.000 hectare. Biologisch moet geen keuze zijn, maar standaard, aldus CEO Timo Hoogeboom die zich zorgen maakt over de staat van de akkers oftewel de dode grond. HAK (omzet 100 miljoen) begint dit najaar met de smaaksensatie rode bietjes. De biologische bedrijven boerden tussen 2011 en 2020 beter dan de gangbare landbouwbedrijven, aldus het Biojournaal.

PS De kostprijs van een ei is 14 cent. Daarvan krijgt de boer 1 cent als loon. Het ei kost in de super 30 cent. Wie vult zijn zakken? De boeren zijn de moderne slaven van de supers. Bron AD 14-1-2023.